Тақырыбы:  «Салауаттылық– өмір салты!»

Негізгі қағидалар

Қазақстан Республикасында ішімдіктіңішудіңзияндылығын қысқартудыңжақандықстратегиясы жүзеге асырылады, ол келесі мақсатты әрекет саласын айқындайды:

-  жетекшілік, ақпараттану және жақтаушылы;

-денсаулықсақтау кәсіпорындарыныңкеңес беру және емдеу арқылы қатысуы;

- мас күйінде көлік құралдарын басқарумен күреске арналған қарсы әрекеттер мен саясат;

- ішімдіктіңбар болуын азайту; алкогольды ішімдіктердіңмаркетингін реттеу; баға орнату саясаты;

-  алкогольды мастану және спиртті ішімдіктерді ішудіңжағымсыз зардаптарын азайту;

- заңсыз және ресми емес өндірілген ішімдіктердіңхалықтыңденсаулығына әсерін қысқарту; сонымен қатар оныңмониторингі және эпидбақылауы.

Басты акцент жанұялыққолайлылыққа қойылады, зиянды әдеттердіңболмауы, балалар үшін алкогольге қатысты мысал  жанұя болып саналады. Жанұяныңжәне оныңнақты бір мүшесініңзиян әдетті қалыптастыру себебі, кешенді фактор болады:

- тұлғаныңпсихологиялықерекшеліктері – өзін төмен санау, уайымшыл болу, әлсіз мінез, лабильді психика және т.б.;

- әлеуеттіңәсері– алкогольге қатысты үрдістер мен салттар,  әріптестер, достардың, ата -аналардыңмысалы, жарнамалар ;

- физиологиялық–тұқым қуалаушылық, психикалықжәне физикалықпатология, алкогольдік тәуелділік тудыру қасиеті. Алдын алу өз кезегінде – бұл алдымен зияны туралы және пайда болған тәуелділіктіңсалдары мен зияны туралы ақпарат, салауатты өмір салтын насихаттау. Жанұядағы жылы және достықара қатынас маңызды. өзара түсіністік, компромисс таба білу.  Ерлі зайыптылар демалудыңсау әдістерін және жағымды эмоция алудын әдістерін қолданып, сонымен өз балаларына үлгі көрсету.

Еңтиімді алдын алу шаралары: жанұямен бірге таза ауада демалысты өткізу, жанұялықсалттардыңболуы (саяхаттар және пикниктер, балықаулау, аулада спорт ойындарын ойнау, бассейндер және т.б.), балаларға өз мысалдарыызбен салауатты өмір салтын ұстану еңжақсы таңдау екенін көрсету.

Барлықтары әйелдер ағзасында қалай орналастырылған? Табиғатпен әйелдердіңжұмыртқасында жұмыртқа саны қатаңанықталғандай қаланған. Жұмыртқаныңгенетикалықаппаратыныңзақымдану мүмкіндігініңмаксимальды саны әйелдердіңжыныстықжетілу мерзіміне келеді, және егер сіздер ішімдік ішсеңіздер сау жасушалардың«жұқтыру» мүмкіндігі пайызын ешкім есептей алмайды, бірақмүмкіндік фактысы орын алуға бар. Сондықтан жүктілікке дейін ішімдік ішуге тиым салынады. Ал міне, егер іштегі нәрестеге ішімдіктіңәсері жүктіліктіңбарлықкезінде болса, анықауытқушылықтарымен баланыңтууы кепілді. Жоғарыда айтылғандардан алатынымыз, түсінікті бола бастады, ішімдікті шамадан тыс ішетін әйел неге, еркектен көбірек өзініңбалаларына генетикалықтрансформацияныңбасталуына қауіп төндіреді.

Енді жүктілікті жоспарлау кезінде ерлер ағзасына ішімдіктіңәсері туралы айтамыз.

Дәлелденген, ерлердегі барлықсперматозоидтар жиынтығы 3 ай бойында жаңартылып отырады. Сондықтан, ерлер үшін баланы ұрықтауға мас күйінде келуі – онша қауіпті емес. Бірақбұл сұрақта бір жағдай түсіп қалады. Сперматозоидтардыңшексіз жаңартылатын барлықжиынтығы бір аналықсперматогониядан болады, ұлдарда олар өмірдіңіштегі кезінде қаланады және жыныстықжетілу сәтінде белсенеді.

Сондықтан жүктілікті жоспарлау және алкоголь екі жынысқа да сай ұғым емес және ата-ана дені сау бала туылуына бірдей жауапты. Кейбіреулерде ағзаныңішкі ресурстары жеткілікті болғандықтан, сау емес өмір салты ұрықтануға да, жүктілікті алып жүруде де әсерін тигізбейді,сондықтан нәресте белгілі ақауларсыз туылады.Ал кейбіреулерге ұрықтандыру алдында бір рет алкогольді қолдану көптен күткен шараны болдырмайды.

Қолайлы факторлардыңболуына және кері әсерін тигізетіндердіңболмауына қарамастан көптен күткен жүктілік болмайды, бұл жиі кездеседі.

Ішімдік неге әкеледі:

Ішімдікті ішу денсаулықпен осындай мәселені дамыту қаупімен байланысты, психикалықжәне тәртіптік бұзылыстар, ішімдікке тәуелділікті қоса алғанда, ауыр жұқпалы емес аурулар, бауыр цирроз сияқты, рактыңкейбір түрлері және жүрек тамыр аурулары, сонымен қатар зорлау нәтижесіндегі жарақаттар және жол-көлік апаттары. Бала күтіп отырған әйелдердіңішімдік ішуі, іштегі нәрестеде алкоголды синдромныңдамуына және ауқынған уақытынан бұрын тууға әкелуі мүмкін.

Новикова Л.А.

«Тереңкөл аудандық ауруханасы»

ШЖҚ КМК Психиатр-Нарколог дәрігері