29 қазан - Дүниежүзілік инсультпен күрес күні. Бұл күн алғаш рет 2004 жылы Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы инсультті жаһандық эпидет деп жариялаған кезде атап өтілді. ДДҰ мен серіктестердің бұл бастамасы инсульт сияқты кең таралған және қауіпті ауру туралы ақпарат таратуға бағытталған.

 

Қан тамырлары аурулары өлімнің жартысынан көбін құрайды, олардың бестен бір бөлігі еңбекке қабілетті жастағы адамдарға жетеді.

 

Инсульт-әлемдегі өлім мен мүгедектіктің жетекші себептерінің бірі. Оның пайда болуын болжау мүмкін емес, бірақ тәуекелді азайту өте қарапайым.

 

Инсульттің жалпы белгілері:

 

* бетте, қолда немесе аяқта кенеттен әлсіздік, көбінесе дененің бір жағында;

 

* сананың кенеттен бұлыңғырлануы, сөйлеу немесе сөйлеуді түсіну проблемалары;

 

* бір немесе екі көзде кенеттен көру проблемалары;

 

* жүрістің кенеттен бұзылуы, айналуы, тепе-теңдіктің немесе үйлестірудің жоғалуы;

 

* белгісіз себептермен кенеттен қатты бас ауруы.

 

Жедел жәрдем бригадасын мүмкіндігінше тез шақыру үшін оның белгілерін бірден тану өте маңызды. Өйткені, емдеу неғұрлым ерте басталса, соғұрлым адам инсульттан кейін қалпына келеді.

 

Есте сақтау керек! Ишемиялық инсульттан кейін артериядағы қан ағымын қалпына келтіруге және ми жасушаларының өлімін тоқтатуға болатын уақыт - "терапевтік терезе" - 6 сағат. Науқас медициналық көмекке неғұрлым ерте жүгінсе, емдеу соғұрлым тиімді болады.

 

Инсульттің қауіп факторларына мыналар жатады:

 

* жоғары қан қысымы;

 

* жоғары холестерин;

 

* қант диабеті;

 

* семіздік және артық салмақ;

 

* жүрек-қан тамырлары аурулары;

 

* темекі шегу;

 

* есірткіні қолдану;

 

* алкогольді тұтыну.

 

Сонымен қатар, инсульт 55 жастан асқан адамдарда және жақын туыстары инсульттан зардап шеккен адамдарда жиі дамиды. 45 жастан 55 жасқа дейінгі аралықта инсерде инсульт әйелдерге қарағанда екі есе жиі кездеседі.

 

Инсульттің алдын алу салауатты өмір салтының негізгі принциптеріне негізделген:

 

• Қан қысымын білу және бақылау.

 

* Темекі шегуді бастамаңыз немесе темекі шегуден мүмкіндігінше ертерек бас тартпаңыз.

 

* Тағамға мүмкіндігінше аз тұз қосып, құрамында артық мөлшерде болатын консервілер мен өңделген тағамдардан бас тартыңыз.

 

* Қандағы холестерин деңгейін бақылау.

 

* Дұрыс тамақтанудың негізгі принциптерін сақтау - көкөністер мен жемістерді көбірек жеу, қант пен қаныққан жануар майынан бас тарту.

 

* Алкогольді ішпеңіз. Инсульттің даму қаупі алкогольді ішкеннен кейінгі алғашқы сағаттарда жоғары болады.

 

* Үнемі жаттығу жасаңыз. Тіпті орташа жаттығулар - серуендеу немесе велосипедпен жүру - жүрек-қан тамырлары ауруларының, соның ішінде инсульттің даму қаупін азайтады.